d10.301 Mak. 11.34.

1 Macc 10

Aleksander Epipanihs Kasapwilada Sonadan en wiahla Samworo Lapalap

1Nan pahr 160,
 PAHR 160: Sounpar wet pahrekiong pahr 152 mwohn Krais.
Aleksander Epipanihs,
 ALEKSANDER EPIPANIHS: Aleksander Epipanihs kin ndanki mwar wet: Aleksander Palas.
nein Antaiokus Kapahmen, keredi nan Tolemais oh kalowehdi kahnimwo. Tohn kahnimwo kasamwo nin duwen ar nanmwarki.
2Ni Nanmwarki Demihtrius eh karongehda met, e ahpw kapokonepene lapalahn karis ehu oh ketila pwehn mahweniong. 3Ni ahnsowo Demihtrius kadaralahng Sonadan kisinlikoun kaping ehu, 4ni eh koapworopworki me Sonadan pahn iangala eh pali oh wiahda meleilei ong mehn Suhs kan mwohn Aleksander eh pahn wiahda inoun minimin ong mehn Suhs kan oh mahweniong ih. 5Demihtrius kupwukupwure me Sonadan pahn tamatamante sapwung kan me e wiahiong ih, iangahki rie pwutako, oh ong mehn Suhs koaros. 6Eri, Demihtrius ahpw wiahkihla Sonadan kompoakepah oh ketikihong manaman en kauwada nah ehu karis oh ketikihong irail dipwisoun mahwen. E pil koasoanehdi pwe pwutak ko me e irehdi ar saledek oh kolokol irail nan kelen Serusalem en wisiklahng rehn Sonadan. 7Eri, Sonadan ahpw kohla Serusalem oh wadekohng kisinlikowo aramas koaros oh ong sounpei ko me mihmi nan kelen mahweno. 8Sounpei ko eri masepwehkada ni ar rongada me nanmwarkio ketikihongehr Sonadan manaman en kauwada nah ehu karis. 9Re ahpw kihong Sonadan pwutak me sensel ko, oh Sonadan ahpw kapwurelahng pwutak selidi ko rehn ar peneinei kan.

10Sonadan eri kauwada eh poahsoan kaun nan Serusalem oh tapihada onesapahl kahnimwo. 11E koasoanehdi ong sounkou ihmw ko en doadoahngki takai keimw pahieu ong ni kehl kan en kahnimwo oh kelen poadoandoar me kapil Nahna Saion. Doadoahk wet eri imwisekla. 12Mehn liki ko tangasang nan kelen mahwen ko me Paksides kauwada; 13emenemen ohl kesehla wasa e sinsile oh pwuralahng nan uhdahn eh wehi. 14Ahpw ekei mehn Suhs ko me kesehla Kosonned en Moses oh koasoandipe kan mihmihte nan Pedsur, ihte wasa me re kak rukla ie.

15Nanmwarki Aleksander karongehda inou ko me Demihtrius wiahiong Sonadan, e pil karongeier duwen Sonadan, duwen mahwen kan me e wia, eh wiewia kommwad akan, oh apwal akan me ih oh rie ko aleier nan Sudia. 16Eri, e mwangih me e sohte kak diar emen ohl me pahn duwehte Sonadan, ihme e kupwurehkihda en ehuong Sonadan oh wiahkihla ienge. 17E ahpw ntingihalahng Sonadan kisinlikou ehu me mahsanih:

18“Rahnmwahu ong Sonadan, sang Nanmwarki Aleksander.

19I rongehr me dene komwi ohl kommwad emen me aleier pwuhng en wia kompoakepahn nanmwarki. 20I pilkomwidahr rahnwet pwe komwi en wiahla Samworo Lapalap en omwi wehi oh I kihong komwi lengileng en wiahla ‘Kompoakepahn Nanmwarki.’ Komwi pahn wiahla kompoakepaht oh iang utung kiht.”

E pil kadaralahng Sonadan likou reirei oh nihn kohl ehu.
21Sonadan pwuhriong nan likoun Samworo Lapalap nan sounpwong keriaun en sounpar 160
 PAHR 160: Sounpar wet pahrekiong pahr 152 mwohn Krais.
ni Sarawien Impwal kan. E kauwada nah karis ehu oh nekidala kiden dipwisoun mahwen.

Sonadan utung Aleksander Epipanihs

22Ni Demihtrius eh karongehda dahme wiawiher, e inenen kupwur toutoukihla oh mahsanih, 23“Dahme kitail wia me kahrehiong Aleksander eh tiengla mwohtail? E kakehlakalahr mwoale ni eh ehuongehr mehn Suhs kan. 24I pahn pil ntingihalahng irail ehu kisinlikou oh kihong irail lengileng laud oh kadarala kisakis kan, pwe re en utung ie.”

25Iet audepen sapwellime kisinlikou:

“Rahnmwahu ong mehn Suhs koaros, sang Nanmwarki Demihtrius.
26Se perenkihda at rong me kumwail dadaurete atail inou en minimin, oh sohte utung atail imwintihti kan. 27Eri, ma kumwail dadaurete amwail minimin ong kiht, se pahn kihong kumwail keting laud. 28Se pahn mweidohng kumwail en saledeksang sohte kihda daksis tohto oh pil kihong kumwail soangen kamwahu teikan. 29I pil mweidohngehr mehn Suhs koaros en saledekla oh sohte kihda daksis me koasoandier, daksis en soahl, oh soangen daksis teikan. 30Pil ehu, sang rahnwet kohla I kasaledengkumwailsangehr nan inou en kihda daksis en silikis ehun amwail wahn wihd oh elepen amwail wahntuhke kan. Sang met kohla I solahr pahn idingki wehin Sudia de wehi riauo me patehngehr wehin Sudia, me iei Sameria oh Kalili en kihda soangen daksis pwukat. d 31Serusalem oh sahpw akan me kapilpene pahn wiahla wasa sarawi ehu oh pahn saledeksang soangen daksis koaros. 32I pil mweidohngehr ei manaman en kaunda wasahn mahwen nan Serusalem ong Samworo Lapalap, iei ih me pahn ketikihdi wasao aramas emen sohte lipilipil me e inengieng en sinsile. 33I pil kasaledeklahr mehn Suhs koaros me poar mourdier nan mahwen me mihmi wasa koaros nan ei wehi. Irail koaros pahn saledeksang kihda daksis, re pil sohte pahn kihda daksis en neirail mahn akan. 34Sohte daksis pahn rikirikda sang rehn mehn Suhs emen nan ei wehi ni rahnen Sapad kan, ni Sarawien Maram Pwul kan, oh pil rahn sarawi teikan. Pil ehu, sohte daksis pahn rikirikda rahn siluh mwohn rahn sarawi lapalap ehu de rahn siluh mwuri. 35Sohte aramas emen ahneki pwung en idingkin kumwail en pwain mehkot de pil kahpwalih kumwail ni mwohmw ehu sohte lipilipil.

36“Mehn Suhs 30,000 kak iang towehda sapwellimen nanmwarki karis, oh re pahn ale uwen pweipwei me kin kohieng sapwellimen nanmwarki sounpei teikan. 37Ekei irail pahn iang sinsile wasahn mahwen kesempwal akan, oh ekei pahn ale pwukoa doadoahk nan koperment. Mehn Suhs me pahn kaunirailda, oh re pahn mweimweiong en idawehn pein arail kosonned oh tiahk kan, duwehte me nanmwarki mweidohng wehin Sudia.

38“Sahpw siluh me patehng wehin Sudia sang wehin Sameria pahn wiahla douluhl kisehn Sudia oh mi pahn manaman en Samworo Lapalap kelehpw. 39I kisekisehki Tehnpas Sarawien Serusalem kapedolong en mwohni en kahnimw Tolemais oh sahpw akan me kapilpene pwehn sewese Tehnpaso. 40I pil inoukihda me I pahn kisakiskihla sang wasahn nek mwohni en wehi uwen mwohni silper 15,000 nan sounpar koaros. 41Luhwen mwohni kan me se sohte kihda nan sounpar samwalahro, pahn kohda, oh mwohni koaros me pahn kohda sang met kohla pahn uhd sewese onohnsapahl en Tehnpas Sarawio. 42Pwehn patehng mepwukat, se solahr pahn rikasang ni Tehnpas Sarawio uwen mwohni silper 5,000 me e kin kihda nan sounpar koaros. Mwohni pwukat pahn kohieng samworo kan me kin doadoahk nan Tehnpas Sarawio. 43Mehmen me pweipwandohng nanmwarki de sohte lipilipil oh pahn rukula nan Tehnpas Sarawio nan Serusalem de wasa kis limwah sohte pahn selidi de sohte eh dipwisou ehu pahn kohsang. 44Mwohni me pahn onesapahl Tehnpas Sarawio pahn kohda sang nan sapwellimen nanmwarki wasahn nek mwohni. 45Pil duwehte, mwohni me pahn onesapahl kelen Serusalem, oh kehl kan me kapilpene, duwehte kehl kan en Sudia, pahn kohda sang nan sapwellimen nanmwarki wasahn nek mwohni.”

46Ni Sonadan oh aramas ako ar rong duwen koasoandien Nanmwarki Demihtrius, re sohte kamehlele de dukiong, pwehki ar tamatamante duwen eh wiakauweirailla oh kahpwalihirailla. 47Re pilada re en ehuong Aleksander pwehki ih me tepin mahsanihong irail duwen meleilei, oh re dadaurete arail miniminiong erein eh momour.

48Nanmwarki Aleksander eri ketikipene karis en sounpei kalaimwun ehu oh kauwada ar impwal kan sallahngete Demihtrius. 49Ahpw ni sapwellimen nanmwarki riemeno karis ko ar tepida mahwenpene, sapwellimen Demihtrius kariso wekidekte tangdoaui. Sapwellimen Aleksander ko ahpw pwakih irail oh kaloweiraildi. 50Irail eri pepei lao ketipino kihrla. Demihtrius eri sipalla rahno.

51Aleksander eri kadarala meninkeder kei rehn Nanmwarki Tolemi Kewenemen en Isip, pwe re en patohwanohng pakair wet:

52“I pwurodohngehr nan ei wehi oh aleier mwoalen ei pahpa kahlap ako. I kalowedier kopermento oh aleier manaman en kaunda wehio. 53I mahweniongehr Demihtrius oh kalowehdi iangahki sapwellime karis kan oh met I miher nan mwoalen sapwellime wehi. 54Eri, I peki kita en wiahda inoun miniminpene. Ihme I patohwan peki komwi en mweidohng ie I en pwoudikihda sapwellimomwi serepein oh I pahn patohwanohng komwi oh sapwellimomwi serepeino kisakis me kumwa warohng ale.”

55Nanmwarki Tolemi ahpw sapengki, “Rahn lapalap ehu ni omwi ketin sapahldohng nan wehin omwi pahpa kahlap ako oh ketidiong nan mwoalen nanmwarki. 56I patohwan pwungki dahme komwi pekien, ahpw komw ketido mahs Tolemais pwe kita en tuhpene ie, I ahpw pahn patohwanohng komwi nei serepein, Kileopatra, pwe komwi en pwoudiki, nin duwen me komw ketin pekier.”

57Nanmwarki Tolemi eri mweselsang Isip iangahki sapwellime serepein, Kileopatra,
 KILEOPATRA: Met iei Kileopatra Thea, me pil kin mwarenki Kileopatra Kesilimen, a kaidehn ih Kileopatra Keisimen (pahr 69-30 mwohn Krais), me iang sansal nan poadopoad en Sihsar oh Mark Antony.
e ahpw lellahng Tolemais ni pahr 162.
 PAHR 162: Sounpar wet pahrekiong pahr 150 mwohn Krais.
58Nanmwarki Aleksander eri tuhwong ira wasao; Tolemi eri ketikihong sapwellime serepeino pwe en pwoudikihda. Kamadipw en kapwopwoud ahpw wiawi nan Tolemais ni lingan oh laud mehlel.

59Nanmwarki Aleksander eri ntinglahng Sonadan en kohdo reh wasao. 60Sonadan eri kohla Tolemais oh tuhwong nanmwarki riemeno. E ahpw kisekisehkin ira oh kompoakepahra ko silper oh kohl, oh pil soangen kisakis teikan. Aramas koaros inenen kapingahla. 61Ni ahnsowo mehn Israel suwed kei me men kihong Sonadan nan apwal ahpw ehupene pwe re en kedipa rehn nanmwarkio, ahpw Nanmwarki Aleksander sohte karonge irail. 62E ahpw ketin ruwese pwe Sonadan en pwuhriong nan likoun nanmwarki, 63e ahpw ketin kawauwih ni eh mahsanihong en mwohndiong ni palimaune. Aleksander eri mahsanihong sapwellime lapalap ako re en kahreseli Sonadan nanwerengen kahnimwo oh lohkiseli me sohte aramas emen pahn kedipa Sonadan ni kahrepe ehu sohte lipilipil, oh sohte me pahn kauwe ede. 64Ni sounkadip ko ar kilangada duwen waun Sonadan ni eh kalokalohkseli oh duwen eh mi nan likoun nanmwarki, irail koaros ahpw tangdoaui. 65Nanmwarki pil ketin kawauwihala Sonadan ni eh ketikihong lengileng lapalap en wehi me iei “Kompoakepahn Nanmwarki,” oh pil kasapwiladahng en wiahla kaunen sounpei oh kepina en wehi. 66Sonadan eri pwurala Serusalem ni popohl oh nsenamwahu.

Sonadan Kalowehdi Apolonius

67Ni pahr 165,
 PAHR 165: Sounpar wet pahrekiong pahr 147 mwohn Krais.
Demihtrius Keriemen, nein Demihtrius Keieu, ketisang Krete ketilahng Siria, sapwen eh pahpa kahlap ako.

68Ni Nanmwarki Aleksander eh karongehda met e ahpw pwunodkihda, ih eri sapahllahng Andiok, poahsoan kaunen Siria. 69Demihtrius idihada Apolonius en pwurehng wiahla kepinahn Siria Lapalap. Apolonius eri kihpene lapalahn karis ehu oh kauwada ar impwal kan limwahn Samnia, e ahpw kadaralahng Samworo Lapalap Sonadan kisinlikou kis me patohwan:

70“Komwi me kahrehda aramas akan ar kin mwamwahlikin ie, eri, dahme komw ketki pohn nahna kan oh uhkihong kiht ni eh sohte emen me utung komwi? 71Ma mehlel me komwi koapworopworki sapwellimomwi sounpei kan, a komw ketidihdo wasa patapatet pwe kitail en song ihs rehtail me kehlail. Komwi tehk, oh komwi pahn diarada me kahnimw kan kin utung ie. 72Komwi pahn esehla ihs ngehi oh ihs me ieiang ie, oh komwi pahn diarada me komw solahr pahn kak uhwong kiht. Omwi pahpa kahlap ako lohdier paht pahn pak riapak nan pein uhdakarail. 73Eri, ia duwen omwi kasikasik me komwi kak kalowehdi nei sounpein dak oahs kan oh soangen sounpei kat me mihmi nan patapatet? Sohte kisin takai kis wasaht mehn pereikomwihla de kapitkomwihla.”

74Ni Sonadan eh ale pakair wet sang Apolonius, e inenen lingeringerkihda. E ahpw pilada sounpei 10,000 sang Serusalem oh mwesel; rie Saimon pil wahda sounpei kei oh iangada, 75ira kauwada ar impwal ko likin Sopa. Tohn kahnimwo sohte mweidohng ira en pedolong nan kahnimwo pwehki ekei nein Apolonius sounpei mihmi wasao. Sonadan eri mahweniong wasao, 76eri, tohn kahnimwo ahpw masepwehkada oh ritingada ewen kehl ko, oh mweidohng Sonadan en pedolong kalowehdi Sopa. 77Ni Apolonius eh rongada dahme wiawiher, e ale sounpein dak oahs 3,000 oh lapalahn karis en sounpei alu ehu oh mwomwehda pweiekla palieir kolahng Asdod. Pwehki eh koapworopworki nah sounpein dak oahs ko, ihme e mwekidkilahng nan patapato, 78oh koasoanehdi sounpein dak oahs 1,000 wasa me re kak mahweniong Sonadan sang mwurirail. Sonadan ahpw usehla eh pwakipwakih irail lao lel Asdod, wasa me pwihn riauo mahwenpene ie. 80Sonadan eri diarada me sounpei kei rukirukih irail; re ahpw kapilpene nein Sonadan sounpei ko, oh kadarohng irail kesik ketieu sang nimenseng lel nin soutik. 81Ahpw nein Sonadan sounpei ko tengetengedihte, duwen me e ndaiong irail, oh sounpei ko me kasikasikih irail ahpw pwangada. 82Eri, ni ahnsou me sounpein dak oahs ko pwangadahr mehlel, Saimon pa leledo iangahki nah sounpei alu ko, re ahpw mahweniong irail oh kaloweiraildi. 83Sounpein dak oahs ko me mwarahkpesengier wasa re mahmahwen ieo, ahpw sopolahng Asdod, wasa re rukula ie nan tehnpas en Dakon, arail kohto. 84Sonadan ahpw isikada kahnimwo iangahki tehnpas en Dakon, irail koaros me rukuruk wasao ahpw mwasikala. Ih eri pil isikada kisin kahnimw kan me kapil wasao oh kulihasang ar kepwe kan. 85Rahno imwintihti 8,000 me mehla, ekei kamakamala nan mahwen, a ekei mwasikala. 86Sonadan eri mweselsang wasao kohla kauwada eh kahnimpwal ko nan Askelon, wasa me tohn kahnimwo kohiei oh kasamwo ni peren laud. 87Sonadan oh ienge ko ahpw pwuralahng Serusalem wa kiden kepwe lohdi nan mahwen.

88Ni Nanmwarki Aleksander eh karongehda wiewia pwukat, e ketikihong Sonadan lengileng laud ehu me kawauwihala mehlel. 89E kadaralahng mehn kateng kohl ehu, soahng me kin kohiengete irail kan me lengilengki “Kisehn Nanmwarki.” E pil ketikihong kahnimw en Ekron oh wasa koaros limwah pwehn sapwenikihla.

Copyright information for PON2006A